Meblağ ile tutar aynı şey mi?
Konuyu açmak için "miktar"ın tanımını hatırlatarak başlayayım.
Miktar, nicelik demektir. Bir şeyin ölçülebilen, sayılabilen veya azalıp çoğalabilen durumu.
Tutar ise nicelik bakımından bir şeyin bütünüdür. ( Miktarı baliğ )
Bu durumda "tutar"denince temel anlamı ile para kavramından söz edilmemiş olur.
Tutar denince sadece miktardan yani bütünsel bir nicelikten söz edilmiş olur.
Meblağ nedir?
Meblağ, para miktarıdır. ( Doğru okumak için düzeltme imi ile yazarsak meblâğ)
Meblâğ'ın çoğulu ise "mebâliğ"
Öyleyse tutar dediğimizde birbirimizle nasıl anlaşmış oluyoruz? Karşımızdaki paradan söz ettiğimizi nasıl anlıyor? Anlıyor çünkü temel anlamı ile "tutar" her ne kadar nicelik bakımından bir şeyin bütünü demekse de bir de yan anlamı var. Tutarın yan anlamı meblağdır. Meblağdır ama nasıl "senet" deyince "bono" demiş oluyorsak öyle bir anlaşma olur bu.
Yazılı metinlerde "para tutarı", "nakdî tutar", "nakdî tazminat tutarı" tamlamalarına rastlamamız bu yüzden.
Sururi Kocaimamoğlu, Bankacılık Ansiklopesi'nde meblağı tanımlarken, para miktarı, para tutarı diyor.
Prof. Dr. Ejder Yılmaz da Hukuk Sözlüğünde "meblağ"ı, para tutarı diye açıklamış.
Buradan da anlaşılacağı üzere "tutar", temel anlamıyla bir nicelikten söz öder. Tutmak eylemi, tut kökünden bir toplam durumu gösterdiğine göre niceliksel bir bütünü anlatır. Bu sözü edilen bütün, para demek değildir.
Bankacılık ile ilgili yazıştığımızda, konuştuğumuzda ve parasal bir miktardan söz ediyorsak, tutar yerine ikirciksiz, kapsayıcı bir anlatım için meblağ sözcüğünü yeğlemeli.
Parasal bir nicelik bütününe "tutar" demek tarifen konuşmak gibi, "meblağ" ise doğrudan anlatım.
KAYNAK
1- Kubbealtı Lugatı, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İlhan Ayverdi
2- TDK Yayınları Türkçe Sözlük 1969 5.Baskı
3- Sururi Kocaimamoğlu, Bankacılık Ansiklopedisi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 4.Baskı 1985
4- Prof. Dr. Ejder Yılmaz, Hukuk Sözlüğü, Yetkin Yayınları, 9. Baskı 2005
Erdal Bilgen - 19/10/2016
Bir iki eklenti ile güncelleme = 09 Temmuz 2022