Nostro(a)
Nostro Hesap, bir bankanın, diğer banka
nezdinde açtırdığı mevduat hesabıdır.
A bankası, kendi şubesinin olmadığı ülkede veya şehirdeki B bankası ile, ödeme, tahsil işlerini görmesi, kendisine muhabir banka olması için - anlaşma yapar. Kendisi için hesap açmasını ister. B bankasının kendi bünyesinde açtığı bu mevduat hesabını, A bankası, nostro hesap yani "bizim hesabımız" diye adlandırır. "Nostro" sözcüğü İtalyancadan gelir ve "bizim" demektir.
Nostro hesap pasif karakterli yani alacak bakiye veren, alacaklı cari hesaptır. Vadesiz, vadeli, TL veya YP cinsinden bir hesap olabilir. B bankası, yurt dışı muhabir banka, yurt içi muhabir banka veya merkez bankası olabilir.
Tekdüzen Hesap Planında (b), bankalar mevduatı, 308, 309, 318, 319 hesaplarında izlenir.
308 BANKALAR MEVDUATI - VADESİZ - T.P.
309 BANKALAR MEVDUATI - VADESİZ - Y.P.
318 BANKALAR MEVDUATI - VADELİ - T.P.
319 BANKALAR MEVDUATI - VADELİ - Y.P.
B bankasındaki hesaba Nakit Yatırma Muhasebesi =
B Bankasının muhasebesi
_______________ /________________
010- KASA HESABI 100 TL
308- BANKALAR MEVD - VADSZ - T.P 100 TL
______________ /__________________
Vostro
A bankasının muhabir bankası olan B bankası ( A bankasıyla ) yazışırken ( bu hesaptan söz ederken ) hesabı vostro hesap, yani "sizin hesap" diye adlandırır. ( Bu hesabı "nostro hesap" diye adlandırmaz.) Vostro sözcüğü İtalyancadan gelir ve "sizin" demektir.
Loro
Fakat B bankası aynı hesabı bir başka banka veya makam ile yazışırken veya kendi bünyesinde kendi birimleri ile yazışırken, sözlü iletişim kurarken bu kez vostro hesap demez, onların hesabı anlamında loro hesap diye adlandırır. Loro sözcüğü İtalyancadan gelir ve "onların" demektir.
Özetle aynı hesap söyleyene ve söylenene göre üç ayrı ad almaktadır. (e)
Şimdi B bankasının da bizde yani A bankasında hesap açtırdığını düşünelim. Bu kez nezdimizdeki bu hesaba A bankası olarak biz ( B bankasıyla görüşür, yazışırken ) vostro hesap, B bankası ise nostro hesap diyecektir. A bankası olarak bu hesap hakkında başka banka, başka makamla görüşürken, yazışırken ise hesaba, Loro hesap diyeceğiz.
Bu aşamadan sonra konuyu biraz daha ayrıntılandırayım.
Bankalar, mevduat kabulüne yetkili olan kuruluşlara yatırdıkları paraları, işlemlerden doğan borç ve alacaklarını Tekdüzen Hesap Planının, dönen değerler bölümündeki, aşağıda yer alan hesaplarda izlerler.
020 TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI - T.P.
021 TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI - Y.P.
022 YURTİÇİ BANKALAR - T.P.
023 YURTİÇİ BANKALAR - Y.P.
024 YURTDIŞI BANKALAR - T.P.
025 YURTDIŞI BANKALAR - Y.P.
Bu hesaplar aktif karakterli hesaplardır. Yani borç bakiye verirler.
B bankasında açılan nostro hesabımızı kendi hesap planımızda ( A bankasında ) bu hesaplarda takip ederiz. Dolayısıyla 020, 021, 022, 023, 024, 025 muhasebe hesapları nostro hesaplarımızdır. Bu hesapları da nostro hesap diye adlandırırız; çünkü diğer bankalardaki nostro hesaplarımızın izlendiği hesaplardır. (d)
Banka olarak bizim, bir başka bankada açtırdığımız hesabı izlemek için yine kendi muhasebemizde kullandığımız hesaptır.
Bu nedenle de ay sonlarında ( gelen hesap özetleriyle ) mutabakat yapmak gerekir.(5) sf172
B bankasındaki hesaba Nakit Yatırma Muhasebesi (c) =
A Bankasının Muhasebesi
_______________ /________________
022- YURTİÇİ BANKALAR 100 TL
010- KASA HESABI 100 TL
______________ /__________________
B Bankasının muhasebesi
_______________ /________________
010- KASA HESABI 100 TL
308- BANKALAR MEVD - VADSZ - T.P 100 TL
______________ /__________________
A bankası, kendi şubesinin olmadığı ülkede veya şehirdeki B bankası ile, ödeme, tahsil işlerini görmesi, kendisine muhabir banka olması için - anlaşma yapar. Kendisi için hesap açmasını ister. B bankasının kendi bünyesinde açtığı bu mevduat hesabını, A bankası, nostro hesap yani "bizim hesabımız" diye adlandırır. "Nostro" sözcüğü İtalyancadan gelir ve "bizim" demektir.
Nostro hesap pasif karakterli yani alacak bakiye veren, alacaklı cari hesaptır. Vadesiz, vadeli, TL veya YP cinsinden bir hesap olabilir. B bankası, yurt dışı muhabir banka, yurt içi muhabir banka veya merkez bankası olabilir.
Tekdüzen Hesap Planında (b), bankalar mevduatı, 308, 309, 318, 319 hesaplarında izlenir.
308 BANKALAR MEVDUATI - VADESİZ - T.P.
309 BANKALAR MEVDUATI - VADESİZ - Y.P.
318 BANKALAR MEVDUATI - VADELİ - T.P.
319 BANKALAR MEVDUATI - VADELİ - Y.P.
B bankasındaki hesaba Nakit Yatırma Muhasebesi =
B Bankasının muhasebesi
_______________ /________________
010- KASA HESABI 100 TL
308- BANKALAR MEVD - VADSZ - T.P 100 TL
______________ /__________________
Vostro
A bankasının muhabir bankası olan B bankası ( A bankasıyla ) yazışırken ( bu hesaptan söz ederken ) hesabı vostro hesap, yani "sizin hesap" diye adlandırır. ( Bu hesabı "nostro hesap" diye adlandırmaz.) Vostro sözcüğü İtalyancadan gelir ve "sizin" demektir.
Loro
Fakat B bankası aynı hesabı bir başka banka veya makam ile yazışırken veya kendi bünyesinde kendi birimleri ile yazışırken, sözlü iletişim kurarken bu kez vostro hesap demez, onların hesabı anlamında loro hesap diye adlandırır. Loro sözcüğü İtalyancadan gelir ve "onların" demektir.
Özetle aynı hesap söyleyene ve söylenene göre üç ayrı ad almaktadır. (e)
Şimdi B bankasının da bizde yani A bankasında hesap açtırdığını düşünelim. Bu kez nezdimizdeki bu hesaba A bankası olarak biz ( B bankasıyla görüşür, yazışırken ) vostro hesap, B bankası ise nostro hesap diyecektir. A bankası olarak bu hesap hakkında başka banka, başka makamla görüşürken, yazışırken ise hesaba, Loro hesap diyeceğiz.
Bu aşamadan sonra konuyu biraz daha ayrıntılandırayım.
Bankalar, mevduat kabulüne yetkili olan kuruluşlara yatırdıkları paraları, işlemlerden doğan borç ve alacaklarını Tekdüzen Hesap Planının, dönen değerler bölümündeki, aşağıda yer alan hesaplarda izlerler.
020 TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI - T.P.
021 TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI - Y.P.
022 YURTİÇİ BANKALAR - T.P.
023 YURTİÇİ BANKALAR - Y.P.
024 YURTDIŞI BANKALAR - T.P.
025 YURTDIŞI BANKALAR - Y.P.
Bu hesaplar aktif karakterli hesaplardır. Yani borç bakiye verirler.
B bankasında açılan nostro hesabımızı kendi hesap planımızda ( A bankasında ) bu hesaplarda takip ederiz. Dolayısıyla 020, 021, 022, 023, 024, 025 muhasebe hesapları nostro hesaplarımızdır. Bu hesapları da nostro hesap diye adlandırırız; çünkü diğer bankalardaki nostro hesaplarımızın izlendiği hesaplardır. (d)
Banka olarak bizim, bir başka bankada açtırdığımız hesabı izlemek için yine kendi muhasebemizde kullandığımız hesaptır.
Bu nedenle de ay sonlarında ( gelen hesap özetleriyle ) mutabakat yapmak gerekir.(5) sf172
B bankasındaki hesaba Nakit Yatırma Muhasebesi (c) =
A Bankasının Muhasebesi
_______________ /________________
022- YURTİÇİ BANKALAR 100 TL
010- KASA HESABI 100 TL
______________ /__________________
B Bankasının muhasebesi
_______________ /________________
010- KASA HESABI 100 TL
308- BANKALAR MEVD - VADSZ - T.P 100 TL
______________ /__________________
__________________________
Dipnot
a)
A nostro is our account of our money, held by the other bank
A vostro is our account of other bank money, held by us (2)
b)
Tekdüzen Hesap Planı, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 37 ve 93 üncü maddeleri ile 1.11.2006 tarihli ve 26333 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğe dayanılarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından hazırlanan Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ, 26.1.2007 tarih ve 26415 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 1.1.2007 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.
c)
Aslında diğer bankaya nakit yatırmak değil ( yani kasa hesabını kullanmak değil ) transfer yapmak ( hesaben ödeme ) tercih edilir. Fakat burada asıl anlatılmak istenene odaklanmak için kendimce daha basit olanla anlatmayı tercih ettiğimden kasa hesabını kullandım.
Yeri gelmişken şunu da not edeyim = Döviz transfer işlemlerinde "Valör" dendiğinde, muhabir banka nezdindeki bankamız hesabının yani nostro hesabın borçlandırılacağı tarihten ( veya muhabir bankanın bankamız nezdindeki hesabının yani loro hesabın alacaklandırılacağı tarihten ) söz edilmektedir.
d)
Hesap dediğimizde, müşteri hesabı ve muhasebe hesabı olmak üzere iki ayrı kavramdan söz ediyor olabiliriz.
Müşteri hesabı : Bankalar her müşterisine bir numara verdiği gibi müşterisine açtığı her mevduat veya kredi hesabına da ayrı numara verir. Banka işlemleri, müşteri numaralarına bağlı olarak açılan, müşteri hesap numaraları üzerinden yürütülür. Örneğin müşterinin hesap numarasına yatırılan para otomatik olarak ( skont da dediğimiz ) bankanın muhasebe hesaplarını çalıştırır.
Muhasebe hesabı : Bankacılık jargonunda skont da denir. Tekdüzen hesap planında yer alan hesaplardır. Örneğin müşteri, mevduat hesabından nakit çekeceği zaman, Banka kendi muhasebesinde 010 nolu muhasebe hesabına alacak kaydı yaratır.
"Dolayısıyla 020, 021, 022, 023, 024, 025 muhasebe hesapları nostro hesaplarımızdır. Bu hesapları da nostro hesap diye adlandırırız.; çünkü diğer bankalardaki nostro hesaplarımızın izlendiği hesaplardır." derken nezdimizdeki muhasebe hesabını da muhabirdeki müşteri hesabını da nostro hesap diye adlandırdığımızı söylüyorum.
e)
Nostro hesap, vostro hesap diye ifade etmek yerine, Nostro hesabımız, vostro hesabınız, Loro hesapları diye ifade edilebilir mi? Nostro, bizim; vostro, sizin; loro, onların demek olduğuna göre böylesi daha yerinde olacaktır.
_________________________________
Kaynak
1) Finans Q, Banka, piyasa, ekonomi haber sitesi Şube, Muhabir hesap işleyişi hakkında yazı. http://www.finansq.com/sube-ve-muhabirler-hesabi.html
2) Wikipedia, İngilizce, "nostro ve vostro" maddesi, https://en.wikipedia.org/wiki/Nostro_and_vostro_accounts
3) Çağ Üniversitesi, Temel Kavramlar adlı sunum dosyası www.cag.edu.tr/upload/2015/02/1-temel-kavramlar.ppt
4) Banka Muhasebesi, Mesut Yıldırım. Türkiye Bankalar Birliği Yayını, yayın no: 258, temmuz 2008 istanbul ( ISBN 978-975-8564-53-8 (Basılı), ISBN 978-975-8564-56-9 (Elektronik))
https://drive.google.com/file/d/0BwyWOYEyH9uTQVM0V2NScTFLN0E/view?usp=sharing
5) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından hazırlanan Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ, 26.1.2007 tarih ve 26415 sayılı Resmi Gazete
https://drive.google.com/file/d/0BwyWOYEyH9uTUmhmSlh1aXFlbVk/view?usp=sharing
Erdal Bilgen - 01/05/2017